Przyczyny chrapania

Przyczyny chrapania i bezdechu sennego

Chrapanie jest często lekceważone. Tymczasem wywiera ono ogromny wpływ na komfort życia osoby chrapiącej i jej bliskich. Ponadto może być objawem poważnej choroby – obturacyjnego bezdechu sennego (OBS). Dlatego z tą przypadłością trzeba udać się do specjalisty. Warunkiem skutecznego leczenia jest znalezienie przyczyny chrapania. Poznaj szczegóły.

Czym jest chrapanie

W trakcie snu mięśniówka (czyli zespół mięśni okalających gardło) wiotczeje, a tylna część gardzieli opada. Do normalnego oddychania pozostaje wtedy jedynie wąska szczelina. Powietrze wprawia ją w drgania, co przy otwartych ustach powoduje charakterystyczny odgłos chrapania.

Badania wykazują, że zdarza się to nawet co dziesiątej osobie. Większość z nich stanowią mężczyźni. U części chrapiących jest to niegroźny dla zdrowia odruch fizjologiczny.

Chrapanie bywa jednak oznaką zablokowania dróg oddechowych, co może znacząco utrudniać nabranie powietrza do płuc. Nagły niedobór tlenu i wzrost stężenia dwutlenku węgla we krwi sprawiają, że do ośrodka oddechowego w mózgu trafia sygnał, który powoduje pobudzenie dodatkowych mięśni oddechowych. Po bezdechu, czyli wstrzymaniu oddychania na czas od 10-60 sekund, pojawia się gwałtowny wdech. Tego typu przerwy w oddychaniu mogą się zdarzyć każdemu. Jeśli jednak pojawiają się częściej niż 10 razy na godzinę, są objawem wskazującym na wystąpienie zespołu bezdechu sennego.

Najczęstsze przyczyny chrapania

Chrapanie spowodowane jest zazwyczaj wadami anatomicznymi w budowie górnych dróg oddechowych. Do najczęstszych przyczyn chrapania należą:

• wiotkie i wydłużone podniebienie miękkie,
• przerost migdałków podniebiennych,
• przerost lub obrzęk małżowin nosowych,
• przerost nasady języka lub języczka,
• skrzywienie przegrody nosowej,
• polipy nosa.

Przyczyny chrapania u dzieci

Najpowszechniejszym powodem chrapania u dzieci jest niedrożność nosa na skutek infekcji lub alergii. Przyczyną bywa także przerost migdałków podniebiennych lub trzeciego migdała. W przypadku najmłodszych maluchów chrapanie może być również wynikiem wiotkości krtani.

Leczenie chrapania – dlaczego jest istotne

Chrapanie jest wskazaniem do odbycia konsultacji laryngologicznej i przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki. To ważne ze względu na możliwość występowania groźnych chorób, do rozwoju których przyczyniają się zaburzenia oddychania w czasie snu. Chrapaniu mogą bowiem towarzyszyć niebezpieczne bezdechy, prowadzące do niedotlenienia organizmu. Ma to znaczący wpływ na jakość snu, a co za tym idzie – zdrowia.

Objawy nocnych zaburzeń oddychania to m.in.

• poranne bóle głowy, uczucie ciągłego zmęczenia,
• zaburzenia koncentracji,
• osłabienie pamięci i sprawności intelektualnej,
• senność ze skłonnością do zasypiania w ciągu dnia (bardzo niebezpieczne zwłaszcza u kierowców),
• spadek libido.

W wyniku zaburzeń oddychania w czasie snu nasila się też ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak np.

• nadciśnienie tętnicze,
• zaburzenia rytmu serca,
• choroba niedokrwienna serca,
• zawał,
• udaru mózgu.

Od czego zacząć leczenie chrapania

Nie każde chrapanie jest oznaką bezdechu sennego. Czasami ciężko ocenić samodzielnie, czy to tylko niegroźny odruch fizjologiczny, czy objaw choroby. Dlatego tak istotne jest poznanie przyczyny chrapania. Jeśli po nocnym wypoczynku pojawiają się poranne bóle głowy, uczucie niewyspania oraz problemy z koncentracją, warto udać się do lekarza. To istotne zwłaszcza dla osób zaliczanych do grupy wysokiego ryzyka.

Specjaliści wymieniają kilka czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju bezdechu sennego. Są to:

• płeć męska,
• wiek powyżej 35-40 lat,
• otyłość,
• gruba, krótka szyja,
• wady zgryzu,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• niedoczynność tarczycy,
• palenie papierosów,
• spożywanie alkoholu,
• zażywanie środków nasennych.

Przyczyny chrapania – jak je znaleźć

Chrapanie oraz pojawienie się innych objawów, które mogą świadczyć o rozwoju obturacyjnego bezdechu sennego, są wskazaniem do wykonania pełnej diagnostyki w tym kierunku. Obejmuje ona pięć kroków, pozwalających na wykrycie przyczyn chrapania. Są również podstawą do rozpoczęcia odpowiedniego sposobu leczenia.

Pięciostopniowa diagnostyka przyczyn chrapania to:

• konsultacja z laryngologiem,
• badanie obrazowe, czyli tomografia komputerowa 3D,
• badanie drożności przewodów nosowych – rynomanometria,
• badanie polisomnograficzne,
• badanie fiberoskopowe w czasie snu farmakologicznego (nie jest wymagane u wszystkich pacjentów).

Konsultacja laryngologiczna

Badania diagnostyczne w kierunku bezdechu sennego rozpoczynają się od wizyty u laryngologa. Podczas konsultacji lekarz za pomocą endoskopu ocenia budowę struktur górnych dróg oddechowych. Przeprowadza też szczegółowy wywiad medyczny. Specjalista uwzględnia wypełnioną przez pacjenta ankietę, która zawiera Skalę senności Epworth.

Skala senności Epworth – czym jest

Ten test samooceny polega na określeniu przez badanego prawdopodobieństwa zaśnięcia w codziennych sytuacjach. Pacjent ma do dyspozycji czterostopniową skalę od 0 do 3, gdzie 0 świadczy o minimalnym, a 3 o bardzo dużym prawdopodobieństwie zaśnięcia w wybranych okolicznościach.

Tomografia komputerowa 3D

Tomografia pozwala na ocenę anatomii tkanek. Jest to badanie nieinwazyjne, bezbolesne i krótkie. Trwa ok. 10-15 sekund. Nowoczesne aparaty tomograficzne (a takimi dysponujemy) emitują bardzo niskie dawki promieniowania. W związku z tym badanie jest bezpieczne.

Obraz 3D pozwala z niezwykłą precyzją odtworzyć drogę, jaką pokonuje powietrze, przechodząc przez górne drogi oddechowe do płuc. Uwidacznia nieprawidłowości, które mogą być przyczyną chrapania, takie jak np.

• skrzywiona przegroda nosowa,
• przerośnięte małżowiny nosowe,
• przerośnięte tkanki gardła,
• przerośnięte migdałki podniebienne i migdałek gardłowy,
• cechy przerostu tkanek podniebienia miękkiego i nasady języka.

Rynomanometria

Rynomanometria pozwala poznać skalę zaburzeń przepływu powietrza przez nos. Badanie można wykonać w kilku wariantach:

• rynomanometria aktywna przednia lub tylna (przepływ powietrza powstaje dzięki oddychaniu pacjenta),
• rynomanometria przeznosowa,
• rynomanometria bierna (przepływ powietrza wymaga użycia zewnętrznego urządzenia).

Najczęściej wykonywanym badaniem jest rynomanometria aktywna przednia.

Przebieg rynomanometrii aktywnej przedniej

W nozdrzu umieszcza się sondę pomiarową, a następnie pacjent zakłada maskę połączoną z urządzeniem mierzącym przepływ powietrza (pneumotachografem). Pomiar wykonywany jest podczas dmuchania w rurkę umieszczoną w nosie. Następnie całość powtarza się w drugim nozdrzu. Badanie jest proste i nieinwazyjne, ale wymaga od pacjenta ścisłej współpracy.

Badanie polisomnograficzne

Badanie polisomnograficzne jest wykonywane w trakcie snu. Pozwala w sposób obiektywny wykryć obecność bezdechów, stopień ich nasilenia, ilość oraz rodzaj (obturacyjne – świadczące o blokadzie przepływu powietrza przez drogi oddechowe, czy centralne – występujące w zaburzeniach układu nerwowego). By jego wyniki były wiarygodne, badanie powinno trwać przynajmniej 6 godzin.

Polisomnografia polega na zapisie parametrów oddychania podczas snu, takich jak:

• przepływ powietrza przez nos,
• ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha,
• tętno,
• pozycja ciała,
• stężenie tlenu w krwi tętniczej.

Dodatkowo badanie może być rozszerzone o:

• elektroencefalografię (EEG): zapis czynności elektrycznej mózgu podczas snu,
• elektrookulogram (EOG): zapis ruchów gałek ocznych, wykonywany za pomocą czujników umieszczonych przy oczach pacjenta,
• elektromiogram (EMG): zapis czynności elektrycznej mięśni przy użyciu czujnika umieszczonego pod brodą badanego,
• analizę termistorową: badanie przepływu powietrza za pomocą czujnika reagującego na zmiany temperatury (termistora).

Jeśli w trakcie badania polisomnograficznego wykryte zostaną zaburzenia oddychania podczas snu, pacjent dodatkowo kierowany jest na badanie fiberoskopowe.

Badanie fiberoskopowe podczas snu farmakologicznego

Badanie fiberoskopowe pozwala ustalić miejsce, które może być przyczyną chrapania i bezdechu. Wykonywane jest w obecności anestezjologa, który dzięki podaniu leków dożylnych wprowadza pacjenta w sen. Następnie przez otwór nosowy wprowadzany jest fiberoskop z kamerą, która umożliwia odnalezienie miejsca przewężenia w obrębie nosa, nosogardła, gardła czy krtani. Jednocześnie monitorowane są określone parametry, takie jak wysycenie krwi tętniczej tlenem, tętno oraz EKG.

Dużą zaletą badania jest możliwość nagrania obrazu z kamery. To cenny materiał diagnostyczny, który pozwala na dokładną analizę pracy górnych dróg oddechowych podczas snu.

Leczenie chrapania – metody

Poznanie przyczyny dolegliwości pozwala wdrożyć odpowiednią terapię. Leczenie chrapania polega na zastosowaniu następujących metod:

• zmiany w stylu życia: modyfikacja nawyków to istotny element terapii. Chrapiącym rekomenduje się m.in. unormowanie wagi, zwiększenie aktywności fizycznej, rezygnację z używek czy unikanie spania na plecach,
• zabiegi ambulatoryjne: są wdrażane u osób ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w budowie górnych dróg oddechowych. Należą do specjalizacji naszego ośrodka. Proponujemy je pacjentom z mniejszym zakresem zmian. To krótkie, małoinwazyjne procedury, które przypominają wizytę stomatologiczną. Wykonujemy je najnowszymi metodami. Należy do nich technika koblacji, Celon, Pillar czy autorska metoda MML z zastosowaniem lasera diodowego w technice palisadowej;
• leczenie chirurgiczne: jest stosowane u pacjentów z większymi zmianami w budowie górnego odcinka dróg oddechowych. Do takich procedur należy np. septoplastyka (korekcja skrzywienia przegrody nosowej) czy zabiegi Shaver PK, AIRVANCE lub Repose Ten ostatni rodzaj operacji, polegający na przesunięciu nasady języka i kości gnykowej w stronę żuchwy, jest wykonywany tylko w naszym centrum.

Masz problem z chrapaniem? Zgłoś się do nas! Znajdziemy przyczynę twoich dolegliwości i wdrożymy odpowiednią metodę leczenia!