Przyczyny chrapania i bezdechu sennego
Aby leczenie było skuteczne, musi być leczeniem przyczyn schorzenia, a nie objawów. Stąd ogromny nacisk, jaki nasi lekarze kładą na diagnostykę.
Rodzaje zabiegów
Placówką mającą doświadczenie w leczeniu zaburzeń oddychania podczas snu jest Centrum Leczenia Chrapania typu Snoring Center przy Centrum Medycznym MML
Leczenie chrapania i bezdechu Warszawa
Czy chrapanie to tylko problem otoczenia osoby chrapiącej? Badania wykazują, że nie. To dolegliwość, która niekorzystnie wpływa na efektywność snu, może prowadzić do niedotlenienia organizmu, a także do podwyższenia ciśnienia tętniczego. Przede wszystkim jednak chrapanie może być objawem poważnej choroby, jaką jest obturacyjny bezdech śródsenny (OBS). Czym grozi, jakie są jego przyczyny oraz na czym polega leczenie chrapania i bezdechu?
Co to jest chrapanie?
O chrapaniu mówimy w przypadku wydawania charakterystycznego dźwięku podczas snu. Dzieje się tak, ponieważ miękkie tkanki podniebienia i gardła stają się rozluźnione i mogą blokować swobodny przepływ powietrza w górnych drogach oddechowych. Pod wpływem przemieszczania się powietrza zaczynają drgać. W wielu przypadkach jest to tak zwane chrapanie fizjologiczne, które może być powodowane przez tryb życia, wagę czy spożyty przed snem alkohol. Jednak chrapanie może również świadczyć o wadach w budowie górnych dróg oddechowych: podniebienia miękkiego, języka, języczka gardłowego i migdałków podniebiennych oraz skrzywionej przegrody nosowej.
Co to jest bezdech senny?
Obturacyjny bezdech senny (OBS), którego jedną z oznak może być chrapanie, to choroba, którą charakteryzuje znaczne spłycenie lub całkowite, powtarzające się zatrzymanie oddechu. Spadek saturacji to nawet od dwóch do czterech procent, co może prowadzić do poważnego niedotlenienia organizmu. Każdy epizod bezdechu (a może być ich nawet kilkadziesiąt na godzinę) sprawia, że mózg wysyła sygnał do wybudzenia, by przywrócić oddychanie. Sen jest bardzo płytki i przerywany, co może prowadzić do przemęczenia, niewyspania, a tym samym problemów z koncentracją.
Dlaczego bezdech senny jest groźny dla zdrowia?
OBS to choroba, którą charakteryzują powtarzające się, wielokrotne epizody znacznego spłycenia lub całkowitego zatrzymania oddechu na co najmniej 10 sekund. Towarzyszy im spadek saturacji na poziomie 2-4%, co może prowadzić do poważnego niedotlenienia tkanek. Takich epizodów może być nawet kilkadziesiąt w ciągu godziny. Dodatkowo każdy okres bezdechu sprawia, że mózg otrzymuje sygnał do wybudzenia, by przywrócić normalne oddychanie. W efekcie sen osoby chorej na bezdech jest często przerywany i bardzo płytki, co wpływa niekorzystnie na codzienne funkcjonowanie organizmu. OBS wiąże się również ze wzrostem ciśnienia krwi i przyspieszeniem czynności serca.
Nieleczony bezdech senny może być przyczyną lub nasilać istniejące choroby. Do najczęstszych schorzeń, które mają związek z OBS należą:
- nadciśnienie tętnicze i płucne
- niewydolność serca
- choroba wieńcowa (niedokrwienie serca)
- zaburzenia rytmu serca
- zespół metaboliczny
U osób cierpiących na bezdech senny zwiększa się również ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu.
Przyczyny chrapania i bezdechu sennego
Chrapanie oznacza, że zaburzony jest swobodny przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Na jego drodze stają rozluźnione podczas snu miękkie tkanki, które pod wpływem ruchu powietrza zaczynają drgać, co przy otwartych ustach daje charakterystyczny dźwięk. Najczęściej powodem chrapania są wady w obszarze podniebienia miękkiego lub języczka w tylnej części jamy ustnej, a także języka i migdałków podniebiennych. W chrapaniu może uczestniczyć również nos i zatoki. Skrzywienie przegrody nosowej, przerost małżowin dolnych, a także wydzielina spływająca z chorobowo zmienionych zatok mogą powodować zaburzenia w przepływie powietrza przez drogi oddechowe. Już u małych dzieci można zauważyć wpływ drożności nosa na chrapanie. Lekkie przeziębienie, objawiające się katarem i zatkaniem nosa może być czynnikiem, który wywołuje u nich chrapanie. Warto pamiętać, że chrapanie, jak i bezdech senny u dzieci może być spowodowane przerostem III migdała lub migdałków podniebiennych.
Do najczęstszych przyczyn chrapania można zaliczyć wady anatomiczne, takie jak skrzywiona przegroda nosowa, zbyt wiotkie lub wydłużone podniebienie miękkie, przerośnięty języczek lub przerost języka, przerośnięte migdałki, przerost lub obrzęk małżowin nosowych i inne nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych. Chrapanie mogą również wywoływać polipy.
Objawy obturacyjnego bezdechu śródsennego
Głównym objawem bezdechu jest chrapanie. Z tego względu wielu chorych może nie wiedzieć o swoich dolegliwościach, a inne symptomy często są przypisywane zupełnie innym przyczynom. Na co zatem należy zwrócić uwagę? Najczęściej występujące objawy bezdechu sennego można podzielić, w zależności od czasu ich występowania, na nocne i dzienne.
Do nocnych objawów OBS należą:
- nieregularne chrapanie, przerywane nagłą ciszą,
- przyspieszony oddech lub tętno,
- niespokojny przerywany sen,
- nagłe przebudzenia, połączone z uczuciem braku powietrza,
- nadmierna potliwość,
- potrzeba oddawania moczu w nocy.
Objawy dzienne to natomiast:
- uczucie zmęczenia,
- nadmierna senność,
- bóle głowy,
- łatwość zasypiania podczas takich czynności jak oglądanie TV lub czytanie książek,
- trudności z koncentracją,
- zaburzenia pamięci,
- poranna suchość w ustach i spierzchnięte wargi,
- zaburzenia potencji u mężczyzn.
Jak wykryć bezdech nocny?
Występowanie chrapania oraz innych objawów jest wskazaniem do przeprowadzenia pełnej diagnostyki pod kątem bezdechu sennego. Obejmuje ona pięć kroków, choć nie wszystkie muszą być podejmowane u każdego pacjenta. Diagnostykę należy rozpocząć od konsultacji u laryngologa, który przeprowadzi szczegółowy wywiad i oceni budowę struktur górnych dróg oddechowych w badaniu endoskopowym. Skieruje również na dalsze badania w celu wykrycia bezdechu i jego przyczyn.
Pozostałe badania w diagnostyce OBS to:
- tomografia komputerowa 3D – badanie obrazowe pozwalające na precyzyjne odtworzenie trasy, jaką pokonuje powietrze przez drogi oddechowe, dzięki czemu widoczne są nieprawidłowości w ich budowie.
- rynomanometria – badanie drożności przewodów nosowych.
- badanie polisomnograficzne – badanie wykonywane podczas snu, które pozwala na wykrycie bezdechów, ich częstotliwości, stopnia nasilenia oraz rodzaju.
- badanie fiberoendoskopowe w czasie snu farmakologicznego – badanie odbywa się z udziałem anestezjologa i polega na wprowadzeniu endoskopu do górnych dróg oddechowych. Pozwala ocenić zachowanie struktur górnych dróg oddechowych w czasie snu i ustalić przyczynę chrapania oraz bezdechu.
Bezdech senny – objawy pojawiające się w ciągu dnia
- uczucie zmęczenia,
- nadmierna senność,
- bóle głowy,
- łatwość zasypiania podczas takich czynności jak oglądanie TV lub czytanie książek,
- trudności z koncentracją,
- zaburzenia pamięci,
- poranna suchość w ustach i spierzchnięte wargi,
- zaburzenia potencji u mężczyzn.
Czy jestem w grupie ryzyka?
Na rozwój nocnych zaburzeń oddychania znaczący wpływ mają czynniki ryzyka. Są to: płeć męska, wiek powyżej 35. – 40. roku życia oraz nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych takie jak: przerost małżowin nosowych, skrzywiona przegroda nosa, przerost języka, języczka, migdałków podniebiennych czy zbyt wiotkie podniebienie miękkie.
Zaburzenia oddychania podczas snu, mogą też mieć związek z otyłością, ze stylem życia, w tym z paleniem tytoniu i nadużywaniem alkoholu czy środków nasennych. Dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz holistyczne podejście do leczenia. Czasem sama zmiana trybu życia może znacząco poprawić jakość snu.
Dlaczego leczymy chrapanie?
Leczenie chrapania jest ważne również wtedy, gdy nie występują bezdechy śródsenne. Chrapanie ma bowiem ogromny wpływ nie tylko na stosunki międzyludzkie, ale również na jakość życia pacjenta. Często skutkuje wzmożoną sennością w ciągu dnia, uczuciem ciągłego rozdrażnienia, zmęczenia czy występowaniem bólów głowy. Oprócz chrapiącego może to dotyczyć osób dzielących z nim sypialnie, które narażone są na wybudzanie z powodu jego głośnego chrapania.
Dlaczego musimy leczyć obturacyjny bezdech senny?
Główne powody, dla których musimy leczyć bezdech senny.
Zwiększone ryzyko chorób.
Kiedy podczas snu pojawia się bezdech, w organizmie człowieka znacząco spada poziom tlenu, co skutkuje nieuświadomionymi, licznymi wybudzeniami. Niedobór tlenu to sygnał alarmowy dla naszego organizmu. Do walki o przetrwanie mobilizowane są wszystkie układy naszego organizmu – sercowo-naczyniowy, oddechowy i endokrynny. Do niektórych narządów dociera mniej krwi niosącej tlen, aby chronić mózg przed niebezpiecznym niedotlenieniem. Nie pozostaje to bez wpływu na zdrowie całego organizmu. Takie sytuacje sprzyjają rozwojowi niektórych chorób:
- nadciśnienia tętniczego i płucnego,
- niewydolności serca,
- choroby wieńcowej (niedokrwiennej serca),
- zaburzeń rytmu serca,
- zespołu metabolicznego,
- zwiększenie ryzyka wystąpienia zawału serca i udaru mózgu.
Zaburzenia snu powodują uczucie zmęczenia, problemy z pamięcią, obniżenie jakości życia.
Bezdech śródsenny nie pozwala pacjentom na zdrowy sen. Powtarzające się przerwy w oddychaniu powodują, że tlen w wystarczającej ilości nie jest dostarczany do płuc i wielu innych narządów.
Dlatego nie jest możliwa nocna regeneracja organizmu, od której zależy prawidłowe funkcjonowanie w ciągu dnia. W tej sytuacji konieczne jest leczenie zaburzeń oddychania w czasie snu.
Na czym polega leczenie chrapania i bezdechu sennego?
W leczeniu chrapania i bezdechu sennego niezwykle istotne jest określenie struktur, które mają największy wpływ na występowanie dolegliwości. Z tego względu pacjentów cierpiących na OBS można podzielić na cztery grupy:
- osoby, posiadające nieprawidłowości anatomiczne w obrębie nosa (przerost małżowin nosowych lub skrzywienie przegrody nosowej),
- pacjenci z występującymi nieprawidłowościami w obrębie podniebienia miękkiego i migdałków podniebiennych,
- osoby cierpiące na przerost nasady języka,
- pacjenci, u których wykryto wiele patologii w obrębie kilku różnych struktur górnych dróg oddechowych.
Leczenie bezdechu i chrapania opiera się na małoinwazyjnych zabiegach endoskopowych. W zależności od zakresu zmian w tkankach górnych dróg oddechowych może się odbywać w warunkach ambulatoryjnych (przerost małżowin nosowych, języczka, problemy w zakresie podniebienia miękkiego) lub na sali operacyjnej (przerost języka i migdałków, skrzywienie przegrody nosowej).
Leczenie chrapania metodą koblacji (CELON)
W Centrum Medycznym MML wykonujemy zabiegi likwidujące chrapanie i bezdech senny metodą koblacji (CELON). Przeprowadzane są one w znieczuleniu miejscowym i polegają na operacji plastycznej problematycznych struktur (podniesienia i usztywnienia podniebienia miękkiego, korekta małżowin nosowych, skrócenie języczka). Efektem jest poszerzenie światła dróg oddechowych, redukcja bezdechu i eliminacja chrapania. Metoda koblacji opiera się na zastosowaniu technologii fal radiowych i niskich temperatur koagulacji (ok. 60-80 stopni Celsjusza). W porównaniu do metody laserowej lub chirurgicznej jest to metoda znacznie mniej bolesna i niepowodująca obrzęków. Precyzyjne usunięcie wybranej tkanki przy jednoczesnym zamykaniu otaczających ją naczyń krwionośnych sprawia, że jest to zabieg małoinwazyjny, powodujący jedynie nieznaczne krwawienie. Dzięki temu jeszcze tego samego dnia pacjent może powrócić do swoich codziennych aktywności.
Ile kosztuje leczenie chrapania metodą koblacji?
Cena zabiegu uzależniona jest od obszaru, jaki jest korygowany przy zastosowaniu metody koblacji. W przypadku zabiegu w Centrum Medycznym MML w Warszawie koszt leczenia chrapania i bezdechu nocnego waha się od około 1800 do 3500 złotych w przypadku znieczulenia miejscowego. Są to ceny orientacyjne, gdyż dokładna kwota zabiegu zostaje określona przez lekarza prowadzącego po wykonaniu pełnej diagnostyki i zeskanowania miejsca obturacji dróg oddechowych.
Jak powstają nocne zaburzenia oddychania?
[columns] [span4]
Etap 1.
Gdy leżymy zwłaszcza na plecach, najczęściej w fazie snu głębokiego, drogi oddechowe przy wdechu, na skutek podciśnienia mogą się zwężać. Przepływ powietrza przez nos oraz częściowo przez usta jest znacznie ograniczony. Chrapanie się nasila.
[/span4][span4]
Etap 2.
Zapadające się wiotkie podniebienie miękkie i nasada języka blokuje swobodny przepływ powietrza. Nie można już oddychać przez nos. Coraz trudniej także oddychać przez usta. Chrapanie jest coraz głośniejsze, powietrze z coraz większym trudem przedostaje się do płuc.
[/span4][span4]
Etap 3.
Stopniowa blokada przepływu powietrza w obrębie nosa i gardła zamyka jego dopływ do dolnych dróg oddechowych. Chrapanie przybiera na sile, po czym następuje bezdech. Pogłębiające się niedotlenienie organizmu, wynikające z bezdechu śródsennego mobilizuje mózg do pobudzenia układu oddechowego. Skutkuje to głębszymi ruchami klatki piersiowej, żeby pokonać opór w zamkniętych drogach oddechowych i przywrócić dopływ powietrza do płuc. Takie, powtarzające się w trakcie snu sytuacje sprawiają, że śpimy bardzo niespokojnie lub wybudzamy się. Sen nie regeneruje organizmu, a nasze ważne dla życia organy jak np. serce, mózg, wątroba, czy nerki nie otrzymują prawidłowej ilości tlenu.
[/span4][/columns]